Geo stanowisko 03- kamienna księga

Categories: Centrum Kłodzka element na trasie 1 element na trasie 3 geo stanowisko miasto skały magmowe

Obiekt: geo stanowisko 03- kamienna księga

Księgarnia, pl. Bolesława Chrobrego 4 (róg Wita Stwosza)

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Charakter obiektu

Księgarnia, pl. Bolesława Chrobrego 4 (róg Wita Stwosza), cokół budynku obłożony płytami kamiennymi

GPS 50° 26’ 18,84’’ N, 16° 39’ 18,50’’ E

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Uproszczony opis geologiczny

księgarnia w Kłodzku

„Atakując” rynek od strony południowej lub wschodniej łapiemy oddech patrząc na księgarnię, której ściany ozdobione są płytami gnejsowymi (–> gnejs). FOT 3.1 Prawdopodobnie jest to kompozycja dwóch rodzajów tej metamorficznej skały – jedna pochodzi z Brazylii, druga z Indii, jedna liczy sobie około 1,1, druga aż ponad 2,5 miliarda lat… Oba kamienie są zielonkawe, ale wyraźnie różnią się sposobem wykształcenia – inne są ich struktura i tekstura. Pierwszy z nich, jaśniejszy, przyciąga wzrok fantazyjnym układem fałdów (–> fałd) FOT 3.2. W drugim możemy dostrzec dość duże (nawet 3-centymetrowe), popękane ziarna minerału zwanego skaleniem (–> skalenie) FOT 3.2.
Interesujące są same gnejsy, ale wyjątkowe są niektóre z płyt kamiennych, ukazują bowiem więcej geologicznych ciekawostek. W jasnym gnejsie widzimy niekiedy szare i różowawe strefy występowania jakiejś całkiem odmiennej skały. Możemy ją uznać za drobnokrystaliczny granit, jest to więc skała magmowa.
W szeregu płyt gnejs ciemny przecięty jest natomiast żyłą pegmatytu (–> pegmatyt). Wyraźnie widzimy nawet 20-centymetrowej szerokości „pasy” odróżniające się budową od otaczającej skały.

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Pełny opis geologiczny

księgarnia w Kłodzku

Wizyta w księgarni jest również okazją do „poczytania” historii skały, a właściwie kilku skał, widocznych na cokole budynku. Wykończono go za pomocą dużych płyt kamiennych o wymiarach 70×100 cm, polerowanych, a więc wspaniale ukazujących wewnętrzną budowę kamienia. FOT 3.1

Wykorzystano tu kamień ozdobny dwojakiego rodzaju – w środowisku skalników i osób handlujących kamieniem jaśniejszy z nich nosi nazwę Kuppam Green, zaś ciemniejszy to zapewne Vert Maritaca. Obie te skały są gnejsami (–> gnejs), a więc skałami metamorficznymi.

Pierwszy z nich opisać możemy jako szaro-zielony gnejs smużysty, miejscami migmatyczny (–> migmatyt). Skała wykazuje typową teksturę gnejsową, lekko fałdową. Widoczne są naprzemienne laminy (–> lamina) jasne (kwarcowo-skaleniowe) i ciemne (biotytowe). Gruboziarniste gniazda migmatytowe osiągają do 15 cm. FOT 3.2 W najwyższym (najbliższym rynku) wejściu do księgarni zauważyć można wyraźnie odróżniającą się płytę, w której skała wykazuje teksturę równoległą.
W gnejsie tym obserwujemy, rzadko spotykaną ciekawostkę. Są to duże, obejmujące nawet połowę powierzchni płyt, strefy występowania biało-różowej skały o zupełnie odmiennych cechach. Jest to prawdopodobnie tzw. granit reomorficzny, czyli utworzony przez przetopienie bardzo głęboko pogrążonych skał metamorficznych. Magmy reomorficzne przedostają się ku górze i tworzą w wyżej zalegających skałach żyły lub większe ciała magmowe. Nasz granit ma strukturę drobno- do średniokrystalicznej, tworzą go przede wszystkim kremowe i różowe skalenie, a ponadto szary, przeświecający kwarc i niewielkie ilości minerałów ciemnych – prawdopodobnie biotyt. Kuppam Green (często nazywany też Multicolor Green) pochodzi z Indii, w różnych źródłach znaleźć można informacje, że jest wydobywany w stanach Gujarat i Rajasthan albo Andhra Pradesh. Jest to skała wieku archaicznego – a więc starsza niż 2,5 mld lat.

Z drugim kamieniem widocznym na cokole księgarni jest kłopot. Może to być rzadsza odmiana tego samego Kuppam Green albo też bardzo podobny kamień z zupełnie innego zakątka – brazylijski Vert Maritaca.

Skała ta ma podobną (nieco ciemniejszą) barwę, ale wyraźnie różni się od poprzedniej cechami struktury i tekstury. Jest to ciemnozielony gnejs oczkowo-smużysty. Wyróżniają się w nim jasne duże ziarna skaleni – białe i szare, miejscami różowawe, o długości do 3 cm. Większość z nich ułożona jest zgodnie albo prawie zgodnie z kierunkiem widocznym w skale (wyrażonym orientacją nieregularnych lamin jasnych i ciemnych). FOT 3.3
Niektóre płyty gnejsu oczkowo-smużystego przecięte są żyłami pegmatytu (najładniejsza – pod narożną witryną księgarni). Pegmatyt zbudowany jest z kryształów szarego lub różowego skalenia, często potrzaskanego. Żyły te utworzyły się prawdopodobnie w strefach uskokowych (–> uskok), gdyż widoczne w gnejsie, po jednej stronie pegmatytu charakterystyczne grube jasne laminy nie mają swego przedłużenia po drugiej stronie. Oznacza to, że ta „druga strona” uległa przemieszczeniu, tylko nie wiemy ani w którą stronę, ani jak daleko…
Podawany jest dość precyzyjnie określony wiek Vert Maritaca – 1,1 mld. lat, co w dość szczegółowych podziałach geologicznych odpowiada najwyższej części środkowego proterozoiku (tzw. mezoproterozoiku).

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria