geo stanowisko 15- Szalom Alejhem

No comments

Obiekt: geo stanowisko 15- Szalom Alejhem

Kamień pamiątkowy w miejscu dawnej kłodzkiej synagogi

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Charakter obiektu

Blok kamienny o objętości ok. 1,5 m3

GPS 50° 26′ 12.49” N, 16° 39′ 3.9” E

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Uproszczony opis geologiczny

geologia cmentarz w Kłodzku

To jedyny tak duży blok czerwonego piaskowca w Kłodzku. FOT 15.1 Został on przywieziony z kamieniołomu w Nowej Rudzie – jedynego miejsca na Dolnym Śląsku, gdzie wydobywa się skałę o tak intensywnej barwie (–> piaskowiec noworudzki). Charakterystyczną cechą tego piaskowca jest występowanie warstw (–> warstwa) różniących się wielkością ziaren – od drobnego piasku (–> piasek) aż do żwirku (–> żwir). W tym monolicie możemy zaobserwować także strefy występowania nawet 5-centymetrowej wielkości otoczaków (–> otoczak) różnych skał (takich jak łupek łyszczykowy, gnejs, porfir oraz pospolity minerał kwarc). FOT 15.2 To dobry przykład osadu, który dawno temu powstał w płynącej okresowo po pustyni rzece – czasem była rwąca i niosła duże kamienia, a czasem ledwo się wiła i osadzała wówczas tylko drobniutki piasek.

Ale nie to najsilniej przykuwa naszą uwagę… najciekawsze znajduje się po południowej stronie bloku – cała jego powierzchnia pokryta jest dziwnymi gruzełkami. Nie jest to skaza skały, a jedynie pozostałości po… pierścienicach – zwierzętach, na które potocznie mówi się „robale”, zbliżonych do współczesnych dżdżownic. Ściśle mówiąc są to resztki po ich jamkach mieszkalnych (domkach wydrążonych w dnie rzeki), które po obumarciu zwierząt zostały wypełnione mułem i tak doczekały współczesności. Liczą sobie bagatela 250 mln lat. FOT 15.3

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria

Pełny opis geologiczny

geologia cmentarz w Kłodzku

Jest to największy w mieście blok skały określanej jako piaskowiec noworudzki. FOT 15.1 Na jego przedniej, a zwłaszcza tylnej powierzchni możemy zobaczyć charakterystyczną zmienność struktury (–> struktura) tej skały. Wyraźne warstwowanie utworzyło się w wyniku osadzania w rzece średnioziarnistego piasku (–> piasek), a czasem – cienkich ławic żwiru (–> żwir) i otoczaków (–> otoczak). FOT 15.2 Naprzemienne laminy (–> lamina) przebiegają pionowo, co świadczy o tym, że blok piaskowca nie znajduje się w położeniu odpowiadającym pierwotnemu. Pod względem geologicznym ustawiono go tu „na sztorc”. Północna powierzchnia kamienia to granica grubszej ławicy zlepieńcowej (–> zlepieniec) z osiągającymi 5 cm długości otoczakami skał takich jak łupek łyszczykowy, gnejs, porfir, a ponadto widoczny jest minerał kwarc.

Najciekawsze zjawiska dostrzegamy jednak na drugiej z bocznych (południowej) powierzchni pomnika. Jest to jakby ornament składający się z niewielkich, jasnych guzków. FOT 15.3 W rzeczywistości są to pozostałości po działalności życiowej organizmów typu pierścienic albo drobnych stawonogów (takiego rodzaju skamieniałości określa się jako śladowe). Zwierzęta te ryły w miękkim piaszczystym dnie zakoli rzeki swoje jamki mieszkalne. Po obumarciu organizmów jamki zostały wypełnione drobniejszym materiałem mineralnym (mułem). Mamy tu więc prawdopodobnie pozostałość po kolonii pierścienic sprzed około 250 mln. lat.

Poza różnymi zjawiskami geologicznymi możemy tu dostrzec ciekawy ślad działalności górniczej. Jest to sześć równoległych do siebie fragmentów otworów wiertniczych, będących pozostałością po tzw. perforacji skały, czyli dzieleniu dużego bloku na mniejsze – możliwe do wywiezienia z kopalni. Otwory takie są umiejętnie wypełniane odpowiednim rodzajem materiału wybuchowego, albo specjalnymi substancjami pęczniejącymi po dodaniu wody. W ten sposób zostaje wymuszone pęknięcie bloku wzdłuż linii otworówu, ale skała nie ulega pokruszeniu.

Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria