Obiekt: geo stanowisko 19- Miniatura kawałka Pragi
Most św. Jana, przeprawa przez rz. Młynówkę w linii ul. Wita Stwosza.
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
Charakter obiektu
Konstrukcja mostu oraz fragment murów miejskich przy północnym przyczółku przeprawy.
GPS 50° 26′ 16.82” N, 16° 39′ 20.26” E 
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
Uproszczony opis geologiczny
Most św. Jana w Kłodzku
Czasami mówi się o nim „miniatura mostu Karola w Pradze”, coś w tym stwierdzeniu jest. Na pewno mamy tu do czynienia z jednym z nielicznych kamiennych mostów średniowiecznych w Polsce, stanowiącym niezaprzeczalną ozdobę miasta. FOT 19.1 Niestety pod względem geologicznym jest on mało urozmaicony. Prawie wszędzie – i w konstrukcji mostu i w dekorujących go rzeźbach – widzimy piaskowiec. Są to różne odmiany tej skały, o odmiennych kolorach i strukturze (–> struktura). FOT 19.1.1 Niektóre są żółte, drobno- albo średnioziarniste, z widocznymi śladami wietrzenia, a inne – szare lub różowe i gruboziarniste (to na pewno piaskowiec radkowski). Często możemy dostrzec w nich znaczne ilości żwiru (–> żwir), drobne kamyczki, albo rdzawe, kilkucentymetrowe grudki, przez geologów zwane konkrecjami. FOT 19.2
Większe urozmaicenie materiału budulcowego obejrzeć możemy z poziomu placu leżącego nad brzegiem Młynówki, w konstrukcji mostu. Poza piaskowcami widzimy tam znacznie mniej liczne bloczki skał metamorficznych (–> metamorfizm), takich jak zieleniec, gnejs i marmur. Do budowy wykorzystano masywne, regularne bloki (ciosy) kamienne, a także dużą ilość drobnych fragmentów skalnych – prawdopodobnie kamienia polnego. FOT 19.3, 19.4
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
Pełny opis geologiczny
Most św. Jana w Kłodzku
Unikatowy w skali kraju gotycki most św. Jana budowano w latach 1281–1390, a później wielokrotnie poddawano naprawom i konserwacji. FOT 19.1 Jako ciekawostkę podaje się fakt, że murowano go z użyciem, powszechnie wówczas stosowanej, zaprawy wapiennej wytwarzanej z dodatkiem białek kurzych jaj. Wznoszenie wielkich budowli było więc wtedy zasługą wapiennictwa i kamieniarstwa, ale też… drobiarstwa.
Most można oglądać „na dwóch poziomach i z dwóch stron”. Większość turystów po prostu po nim przechodzi, co i my możemy uczynić. Jednak tu most nie jest bardzo atrakcyjny – z geologicznego punktu widzenia. Bardziej niż jego elementy konstrukcyjne wzrok przyciąga panorama miasta, czy zdobiące go rzeźby świętych i scen biblijnych. Ale i same rzeźby – pod względem zastosowanego kamienia – nie są niezwykłe, bo wyłącznie piaskowcowe (–> piaskowiec). FOT 19.1.1
Przypatrując się rzeźbom możemy jednak zauważyć pewną różnorodność kamienia. Mamy tu piaskowiec średnioziarnisty (o średnicy ziaren ok. 0,5 mm), żółty z równoległymi rudymi strefami utlenienia, zwietrzały, łuszczący się. Na wykonanych z niego elementach zachowane są niekiedy – w bardzo złym stanie – inskrypcje. Przykładem jest cokół rzeźby św. Wacława (pierwsza po lewej idąc w górę mostu), czy pionowa płyta cokołu Piety (druga po lewej). Z drugiej strony do wykonania szeregu elementów rzeźb posłużył szary, żółty lub lekko różowy piaskowiec radkowski – gruboziarnisty (ziarna o średnicy do 1 mm, miejscami do 2 mm). Widzimy go w figurze św. Ksawerego (pierwsza po prawej), czy Chrystusa na krzyżu ze św. Marią Magdaleną (drugi po prawej). FOT 19.2
Most św. Jana w Kłodzku
Budowę mostu lepiej poznawać z poziomu niższego – placu przy przyczółku południowym i chodnika po drugiej stronie rzeki. Stąd dokładnie widzimy konstrukcję przęseł oraz rodzaje wykorzystanego materiału budulcowego. Jest on wyraźnie dwojaki. Oko bardziej przyciągają duże regularne ciosy piaskowca radkowskiego, z których wykonano cokoły filarów oraz łuki przęseł. FOT 19.3 Jest to piaskowiec wyraźnie gruboziarnisty z ziarnami piasku (–> piasek) o średnicach do 1 mm albo w granicach 1–2 mm. We wszystkich odmianach strukturalnych występują, niekiedy bardzo licznie, ziarna żwiru (–> żwir) o wielkości do 1 cm, niektóre ciosy mają charakter piaskowca zlepieńcowatego. Dość często w skałach tych widzimy małe wystające rude „grudki”. Są to drobne konkrecje, czyli zazwyczaj drobnokrystaliczne, kuliste lub zaokrąglone skupienie mineralne w skałach osadowych, wyraźnie różniące się swoim składem od skały (konkrecjami są np. krzemienne „buły” w wapieniach). Mają one zwykle około 1 cm średnicy, niekiedy – wydłużone – osiągają 3 cm. Występujące w nich spoiwo żelaziste dodatkowo wzmacnia skałę, która jest tu nieco odporniejsza na wietrzenie, dlatego tworzą one wypukłości na powierzchniach bloków kamienia.
Do wypełnienia konstrukcji wykorzystano różnorodny, drobniejszy i nieregularny materiał kamienny pochodzący z okolicy miasta, w tym prawdopodobnie kamień polny. Pod względem petrograficznym możemy tu wskazać liczne bloczki piaskowców drobnoziarnistych, żółtych, bądź kremowych. Część z nich jest zaokrąglona. Około 20% kamienia stanowią tu inne odmiany skalne – skały metamorficzne (–> metamorfizm), takie jak zieleniec i łupek zieleńcowy, gnejs laminowany oraz marmur dolomityczny. FOT 19.4, 19.5
Most św. Jana w Kłodzku
Podobne obserwacje poczynić można badając fragment murów miejskich przy północnym przyczółku mostu św. Jana. Poszczególne odcinki fortyfikacji wykonane zostały z różnego materiału kamiennego, ponieważ wznoszono je, lub remontowano w różnych okresach. Pod względem petrograficznym również tu widzimy przede wszystkim rozmaite odmiany piaskowców – różnobarwne, o różnorodnej strukturze. Są również znacznie mniej liczne bloczki amfibolitów i prawdopodobnie margli. Rzucającą się w oczy cechą elementów kamiennych jest bardzo różny sposób (staranność) ich obróbki. Znajdujemy zarówno zupełnie nie obrobione bloczki skalne, jak też elementy obrobione bardzo starannie (cięte). Wyraźnie widać też różny stan zachowania kamienia. W niektórych przypadkach wietrzenie powoduje rozpad elementów budowlanych, inne zachowane są doskonale. FOT 19.6
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
Zadanie
Brak.
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
Galeria
Szybki skok: ⇒obiekt ⇒charakter obietku ⇒mapa ⇒uproszczony opis geologiczny ⇒pełny opis geologiczny ⇒zadanie ⇒galeria
